Prawo administracyjne

Prawo jazdy - nowe dokumenty

Od dnia 19 stycznia 2013 r. prawa jazdy wydawane są według nowego wzoru. Dokumenty otrzymane przez kierowców przed tą datą zachowują na razie swoją ważność. Prawa jazdy wydane na czas nieokreślony będą podlegały wymianie dopiero od 19 stycznia 2028 r. Szczegółowe terminy i zasady wymiany zostaną określone w rozporządzeniu ministra właściwego do spraw transportu.

Zgodnie z nowymi zasadami prawo jazdy wydawane jest na czas określony. Okres ważności tego dokumentu zależy od kategorii prawa jazdy, okoliczności, czy dokument jest wydawany po raz pierwszy, stanu zdrowia kierowcy, możliwości kierowania danym pojazdem.

Dopuszczalne jest dokonywanie w prawie jazdy adnotacji dotyczących ograniczeń danej osoby do kierowania pojazdem. Poza skróconym okresem ważności może to być np. informacja o obowiązku używania podczas jazdy szkieł optycznych, odpowiedniego dostosowania pojazdu do fizycznych potrzeb kierującego czy niemożności kierowania odpowiednimi kategoriami pojazdów.

Wymagania lub ograniczenia zawarte w prawie jazdy mogą dotyczyć:
• stosowania korekty lub ochrony wzroku, korekty słuchu, protezy lub szyny ortopedycznej;
• możliwości ograniczonego korzystania z pojazdu;
• ograniczenia uprawnienia do kierowania wskazanymi pojazdami;
• dodatkowego oznakowania pojazdu;
• terminu ważności prawa jazdy.
 
Prawo jazdy uprawniające do kierowania:
• motorowerem, czterokołowcem lekkim   tzw. kategoria AM,
• motocyklem o pojemności skokowej silnika nieprzekraczającej 125 cm3, mocy nieprzekraczającej 11 kW i stosunku mocy do masy własnej nieprzekraczającym 0,1 kW/kg, motocyklem trójkołowym o mocy nieprzekraczającej 15 kW, motorowerem, czterokołowcem lekkim  tzw. kategoria A1,
• motocyklem o mocy nieprzekraczającej 35 kW i stosunku mocy do masy własnej nieprzekraczającym 0,2 kW/kg, przy czym nie może on powstać w wyniku wprowadzenia zmian w pojeździe o mocy przekraczającej dwukrotność mocy tego motocykla, motocyklem trójkołowym o mocy nieprzekraczającej 15 kW, motorowerem, czterokołowcem lekkim  tzw. kategoria A2,
• motocyklem, motorowerem, czterokołowcem lekkim  tzw. kategoria A,
• czterokołowcem, motorowerem, czterokołowcem lekkim  tzw. kategoria B1,
• pojazdem samochodowym o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 t, z wyjątkiem autobusu i motocykla, zespołem pojazdów złożonych z pojazdu o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 t oraz z przyczepy lekkiej, zespołem pojazdów złożonych z pojazdu o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 t oraz z przyczepy innej niż lekka, o ile łączna dopuszczalnej masie całkowitej zespołu tych pojazdów nie przekracza 4250 kg, motorowerem, czterokołowcem lekkim  tzw. kategoria B,
• pojazdem określonym dla kategorii B łącznie z przyczepą (przyczepami) o dopuszczalnej masie całkowitej ciągniętej przyczepy nieprzekraczającej 3,5 t  tzw. kategoria B+E,
• ciągnikiem rolniczym lub pojazdem wolnobieżnym, zespołem pojazdów złożonych z ciągnika rolniczego z przyczepą (przyczepami) lub pojazdu wolnobieżnego z przyczepą (przyczepami), motorowerem, czterokołowcem lekkim  tzw. kategoria T,
 wydawane jest co do zasady na 15 lat. Okres ten może zostać jednak skrócony, jeżeli lekarz wydający orzeczenie o braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdem uzna, że stan zdrowia osoby ubiegającej się o wydanie prawa jazdy uzasadnia wydanie dokumentu na krótszy czas.

Ponadto prawo jazdy kategorii B uzyskane po raz pierwszy wydaje się na okres próbny, który trwa 2 lata. Okres ten może zostać przedłużony o kolejne 2 lata, jeżeli w trakcie jego trwania kierowca popełnił dwa wykroczenia drogowe stwierdzone mandatem karnym lub prawomocnymi wyrokami sądu. Okres próbny zostanie również przedłużony, tym razem o czas zatrzymania prawa jazdy, jeżeli osoba nie przedstawi w wymaganym terminie orzeczenia (lekarskiego lub psychologicznego) o istnieniu lub braku przeciwwskazań odpowiednio zdrowotnych lub psychologicznych do kierowania pojazdem.

Prawo jazdy uprawniające do kierowania:
• pojazdem samochodowym o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 t i nieprzekraczającej 7,5 t, z wyjątkiem autobusu, zespołem pojazdów złożonych z pojazdu o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 t i nieprzekraczającej 7,5 t oraz z przyczepy lekkiej, motorowerem, czterokołowcem lekkim  tzw. kategoria C1,
• zespołem pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 12 t, składających się z pojazdu ciągnącego określonego w prawie jazdy kat. C1 i przyczepy  tzw. kategoria C1+E,
• pojazdem samochodowym o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 t, z wyjątkiem autobusu, zespołem pojazdów złożonych z pojazdu o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 t oraz z przyczepy lekkiej, motorowerem, czterokołowcem lekkim  tzw. kategoria C,
• pojazdem określonym dla kategorii C łącznie z przyczepą (przyczepami)  tzw. kategoria C+E,
• autobusem przeznaczonym konstrukcyjnie do przewozu nie więcej niż 17 osób łącznie z kierowcą, o długości nieprzekraczającej 8 m, zespołem pojazdów złożonych z autobusu do 17 osób i długości nieprzekraczającej 8 m oraz z przyczepy lekkiej, motorowerem, czterokołowcem lekkim  tzw. kategoria D1,
• zespołem pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 12 t, składających się z pojazdu ciągnącego określonego w prawie jazdy kat. D1 i przyczepy  tzw. kategoria D1+E,
• autobusu, zespołu pojazdów złożonych z autobusu oraz z przyczepy lekkiej, motorowerem, czterokołowcem lekkim  tzw. kategoria D,
• pojazdem określonym dla kategorii D łącznie z przyczepą (przyczepami)  tzw. kategoria C+E,
 wydawane jest  co do zasady  na 5 lat. Okres ważności takiego prawa jazdy nie może być jednak dłuższy niż okres wskazany w orzeczeniu lekarskim i orzeczeniu psychologicznym o braku przeciwwskazań odpowiednio zdrowotnych i psychologicznych do kierowania pojazdem. Lekarz, z uwagi na stan zdrowia osoby, może bowiem wydać orzeczenie na czas krótszy niż 5 lat. Okres ważności prawa jazdy tych kategorii może zostać przedłużony przez starostę po przedłożeniu następujących dokumentów:
• orzeczenia lekarskiego i orzeczenia psychologicznego o braku przeciwwskazań odpowiednio zdrowotnych i psychologicznych do kierowania pojazdem albo
• orzeczenia lekarskiego i orzeczenia psychologicznego stwierdzającego brak przeciwwskazań odpowiednio zdrowotnych i psychologicznych do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy.

Wydanie prawa jazdy, jego przedłużenie, wymiana lub wydanie wtórnika jest odpłatne. Obecnie osoba zainteresowana musi uiścić opłatę w wysokości 100 zł (wydanie prawa jazdy międzynarodowego kosztuje 35 zł) oraz opłatę ewidencyjną w wysokości 0,5 zł.

Podstawa prawna:
1. Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami  Dz. U. Nr 30, poz. 151 z późn. zm.
2. Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r.  Prawo o ruchu drogowym  tekst jedn. Dz. U. z 2012 r. poz. 1137 z późn. zm.
3. Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 11 stycznia 2013 r.  Dz. U. poz. 83.