Prawo administracyjne

Zawieszenie postępowania

Postępowanie przed organem administracji powinno być prowadzone w taki sposób, aby szybko, sprawnie i w możliwie najprostszy sposób doprowadzić do załatwienia sprawy. Zdarza się jednak, że zarówno organ, jak i uczestnicy postępowania napotykają na przeszkody, które powodują konieczność jego zawieszenia.

W przypadku zawieszenia tocząca się przed organem sprawa trwa nadal, jednak tok postępowania ulega wstrzymaniu i co do zasady żadne czynności procesowe nie są w tym czasie wykonywane (organ może podejmować wyłącznie czynności niezbędne w celu zapobieżenia niebezpieczeństwu dla życia lub zdrowia ludzkiego albo poważnym szkodom dla interesu społecznego). Nie biegną wówczas z reguły żadne terminy.

Podstawy zawieszenia mogą być obligatoryjne (w przypadku ich wystąpienia organ z urzędu musi zawiesić postępowanie) oraz fakultatywne (organ może zawiesić postępowanie, jeżeli uzna racje wnioskującej o to strony za uzasadnione).

Toczące się przed organem administracyjnym postępowanie musi zostać zawieszone w przypadku:
• śmierci strony lub jednej ze stron - obligatoryjne zawieszenie jest w tym wypadku zależne od łącznego wystąpienia kilku przesłanek: 
    - śmierć strony musi mieć miejsce po wszczęciu postępowania, 
   - śmierć strony nie czyni postępowania bezprzedmiotowym (wówczas bowiem organ musiałby wydać decyzję o umorzeniu postępowania; dotyczy to postępowań, których przedmiotem są uprawnienia lub obowiązki o charakterze osobistym, ściśle związanym z osobą strony, np. przyznanie zasiłku, orzeczenie stopnia niepełnosprawności), 
   - nie ma możliwości wezwania do udziału w postępowaniu spadkobierców zmarłej strony (gdyż nie są oni ustaleni albo nie są organowi znani), a w sprawie dotyczącej spadków nieobjętych nie działa osoba sprawująca zarząd nad majątkiem spadkowym lub, w wypadku jej braku, kurator wyznaczony przez sąd na wniosek organu administracji publicznej,
• śmierci przedstawiciela ustawowego strony, czyli rodzica, opiekuna, kuratora; należy zaznaczyć, że przesłanka ta nie dotyczy śmierci pełnomocnika, który jest przedstawicielem umownym,
• utraty przez stronę lub przez jej przedstawiciela ustawowego zdolności do czynności prawnych - w przypadku osoby fizycznej sytuacja taka będzie miała miejsce w przypadku ubezwłasnowolnienia; w takim przypadku zawieszenie trwa do czasu ustanowienia przedstawiciela ustawowego dla ubezwłasnowolnionej strony lub, w przypadku utraty zdolności przez przedstawiciela - do czasu ustanowienia nowego przedstawiciela; w przypadku osób prawnych lub jednostek nieposiadających osobowości prawnej sytuacja taka będzie miała miejsce w przypadku ustania bytu osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej albo też niemożności działania przez osobę prawną lub jednostkę organizacyjną wskutek braku organów,
• gdy rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji zależy od uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd - jeżeli jednak zawieszenie takie mogłoby spowodować niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzkiego albo poważną szkodę dla interesu społecznego, jak również niepowetowaną szkodę dla strony - organ rozstrzyga sprawę we własnym zakresie (w ostatnim wypadku organ może uzależnić załatwienie sprawy od złożenia przez stronę stosownego zabezpieczenia).
 

Organ ma obowiązek ciągłego badania w toku sprawy, czy nie występuje jedna z wymienionych powyżej okoliczności. Strona nie musi więc podejmować w tym zakresie żadnych czynności. Co więcej, na organie spoczywa również obowiązek poczynienia niezbędnych kroków w celu usunięcia przeszkody do dalszego prowadzenia postępowania.

W przypadku zawieszenia postępowania w związku z oczekiwaniem na rozstrzygnięcie zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd, organ administracji publicznej musi albo samodzielnie wystąpić do właściwego organu lub sądu o rozstrzygnięcie takiego zagadnienia, albo też wezwać stronę do takiego wystąpienia w oznaczonym terminie (chyba że strona już wcześniej zwróciła się do właściwej instytucji - wówczas musi to wykazać przed organem administracji). Jeżeli strona mimo wezwania nie poczyni stosownych kroków, organ administracji będzie uprawniony do rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego we własnym zakresie.

Po ustaniu przyczyn zawieszenia postępowanie zostaje podjęte na nowo.

O zawieszenie postępowania może wystąpić również sama strona. Z uprawnienia takiego można jednak skorzystać wyłącznie wówczas, gdy:
• toczące się postępowanie zostało wszczęte na wniosek strony, która z żądaniem zawieszenia występuje - żądanie takie musi mieć formę pisemną,
• ewentualne inne strony biorące udział w toczącym się postępowaniu wyraziły zgodę na zawieszenie - oświadczenie stron również musi być utrwalone na piśmie, a ich zgoda musi być wyraźna, to znaczy nie może budzić wątpliwości,
• zawieszenie nie stanowi zagrożenia dla interesu społecznego  ocena tej okoliczności należy do organu prowadzącego postępowanie.

W tym wypadku organ może, ale nie ma obowiązku zastosować się do wniosku strony i zawiesić toczące się postępowania.

Strony postępowania mają trzy lata na wniesienie wniosku o podjęcie postępowania. Jeżeli żadna z nich tego nie zrobi, żądanie wszczęcia postępowania uważa się za wycofane.

W każdym przypadku, gdy organ zdecyduje (bądź nie  w przypadku zawieszenia fakultatywnego) o zawieszeniu postępowania, wydaje w tej sprawie postanowienie. Stosowne postanowienie wydaje również w przypadku podjęcia zawieszonego postępowania. Postanowienia te muszą być doręczone każdej ze stron postępowania i jeżeli któraś z nich nie jest zadowolona z rozstrzygnięcia, ma prawo do wniesienia zażalenia.

Przepisy szczególne, regulujące poszczególne postępowania, mogą modyfikować wskazane powyżej podstawy zawieszenia, bądź to poprzez ograniczenie przesłanek umożliwiających zawieszenie, bądź przez ich rozszerzenie, albo też przez wyznaczenie terminu, po upływie którego postępowanie nie może już zostać zawieszone. 

Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego – tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn. zm.