Prawo cywilne

Kupujemy przez Internet

Zakupy dokonywane przez Internet stają się coraz bardziej popularne. Przy wszystkich swoich zaletach mają one jednak pewne wady. Jeśli dokonujemy kupna w sieci, dobrze jest wiedzieć, jakie szczególne uprawnienia nam przysługują.
Z zawieraniem umowy kupna na odległość wiąże się przede wszystkim ryzyko związane z brakiem możliwości zbadania produktu przed nabyciem go. Konsekwencje nietrafionego zakupu ograniczają specjalne regulacje prawne mające zabezpieczać interes konsumenta, przewidziane przez ustawę z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny. Abyśmy mogli z nich skorzystać, spełnione muszą zostać dwa podstawowe warunki.
Po pierwsze, umowa musi zostać zawarta przez konsumenta z przedsiębiorcą, który prowadzi działalność z wykorzystaniem środków technicznych umożliwiających zawieranie umów na odległość. Jeśli zatem dokonujemy zakupu w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, przepisy ustawy nie znajdą zastosowania, nie występujemy bowiem jako konsument. Podobna sytuacja będzie miała miejsce, jeśli naszym kontrahentem będzie osoba nieprowadząca działalności gospodarczej, a więc niebędąca przedsiębiorcą.
Po drugie, omawiane przepisy nie znajdują zastosowania do sprzedaży z licytacji, która jest popularną formą zawierania umów w niektórych serwisach internetowych.
Podstawowym uprawnieniem kupującego dokonującego zakupu na odległość jest możliwość odstąpienia od zawartej umowy bez podania przyczyn, za złożeniem stosownego oświadczenia na piśmie, co do zasady w terminie dziesięciu dni od dnia wydania rzeczy, a gdy umowa dotyczy świadczenia usługi – od dnia jej zawarcia. W przypadku umów zawieranych na odległość dniem wydania rzeczy jest dzień, w którym nabyta rzecz zostaje dostarczona kupującemu. Co więcej, prawo odstąpienia przysługuje konsumentowi nieodpłatnie – przedsiębiorca nie może uczynić zastrzeżenia, że odstąpienie jest możliwe za zapłatą oznaczonej sumy. Jeśli takie zastrzeżenie znajdzie się w regulaminie sklepu, z którego usług skorzystaliśmy, należy uznać je za nieważne.
Dla zachowania terminu odstąpienia wystarczające jest wysłanie oświadczenia przed jego upływem. Jest to kolejne rozwiązanie korzystne dla konsumentów, o skuteczności odstąpienia nie decyduje bowiem data jego dotarcia do przedsiębiorcy, lecz data podjęcia odpowiedniej czynności przez kupującego.
Aby odstąpić od umowy, nie musimy wskazywać przyczyny – dla skuteczności odstąpienia nie ma znaczenia, że obiektywnie rzecz jest pozbawiona wad (nie jest uszkodzona, jest wykonana w prawidłowy sposób i zgodna z opisem). Wystarczające jest, że rzecz nam nie odpowiada.
W razie wykonania prawa odstąpienia umowa jest uważana za niezawartą. To, co jej strony wzajemnie sobie świadczyły, ulega zwrotowi w stanie niezmienionym, chyba że zmiana była konieczna w granicach zwykłego zarządu; zwrot powinien nastąpić niezwłocznie, nie później niż w terminie czternastu dni. Należy przyjąć, że rozpakowanie produktu (np. sprzętu elektronicznego, zabawek) mieści się w granicach zwykłego zarządu.
Od tej zasady zachodzi jednak bardzo istotny wyjątek dotyczący nagrań audialnych i wizualnych oraz nagrań zapisanych na informatycznych nośnikach danych (np. oprogramowania komputerowego). W przypadku, gdy usuniemy oryginalne opakowanie takich nagrań, tracimy prawo do odstąpienia od umowy, chyba że strony umówią się inaczej. Tak więc w przypadku płyt CD, DVD oraz oprogramowania należy wyjątkowo uważnie dokonywać wyboru podczas dokonywania zakupów, albo też pamiętać o tym, aby po upewnieniu się, że zakupiony produkt nam nie odpowiada, nie odpakowywać go. Zachowamy wówczas prawo do odstąpienia od umowy.
Jeżeli strony nie postanowią inaczej, prawo odstąpienia od umowy nie przysługuje konsumentowi również w przypadku świadczeń o właściwościach określonych przez konsumenta w złożonym przez niego zamówieniu lub ściśle związanych z jego osobą oraz świadczeń, które z uwagi na ich charakter nie mogą zostać zwrócone lub których przedmiot ulega szybkiemu zepsuciu.


Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny – Dz. U. Nr 22, poz. 217 z późn. zm.