Prawo finansowe

Kształcenie i szkolenia zwolnione od podatku VAT

Od początku tego roku zmienił się sposób określania zakresu zwolnień od podatku VAT. Do tej pory zastosowanie znajdował załącznik do ustawy o podatku od towarów i usług, w którym znajdował się wykaz usług zwolnionych od podatku. Obecnie stosowne regulacje zostały przeniesione do samej ustawy. Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami zwolnieniu od podatku VAT podlegają różnego rodzaju usługi w zakresie kształcenia i wychowania.

Zgodnie z przepisami ustawy o podatku od towarów i usług od podatku VAT zwolnione są usługi w zakresie kształcenia i wychowania świadczone przez:
•    przedszkola, w tym z oddziałami integracyjnymi, przedszkola specjalne oraz inne placówki realizujące inne formy wychowania przedszkolnego;
•    szkoły  podstawowe, w tym szkoły specjalne, integracyjne, z oddziałami integracyjnymi i sportowymi, sportowe i mistrzostwa sportowego,
•    gimnazja, w tym gimnazja specjalne, integracyjne, dwujęzyczne, z oddziałami integracyjnymi, dwujęzycznymi, sportowymi i przysposabiającymi do pracy, sportowe i mistrzostwa sportowego,
•    szkoły ponadgimnazjalne, w tym szkoły specjalne, integracyjne, dwujęzyczne, z oddziałami integracyjnymi, dwujęzycznymi i sportowymi, sportowe, mistrzostwa sportowego, rolnicze i leśne,
•    szkoły  artystyczne,
•    placówki oświatowo-wychowawcze, w tym szkolne schroniska młodzieżowe, umożliwiające rozwijanie zainteresowań i uzdolnień oraz korzystanie z różnych form wypoczynku i organizacji czasu wolnego,
•    placówki kształcenia ustawicznego, placówki kształcenia praktycznego oraz ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego, umożliwiające uzyskanie i uzupełnienie wiedzy ogólnej, umiejętności i kwalifikacji zawodowych,
•    placówki artystyczne  ogniska artystyczne umożliwiające rozwijanie zainteresowań i uzdolnień artystycznych,
•    poradnie psychologiczno-pedagogiczne, w tym poradnie specjalistyczne udzielające dzieciom, młodzieży, rodzicom i nauczycielom pomocy psychologiczno-pedagogicznej, a także pomocy uczniom w wyborze kierunku kształcenia i zawodu,
•    młodzieżowe ośrodki wychowawcze, młodzieżowe ośrodki socjoterapii, specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze oraz specjalne ośrodki wychowawcze dla dzieci i młodzieży wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki, metod pracy i wychowania, a także ośrodki umożliwiające dzieciom i młodzieży upośledzonym umysłowo w stopniu głębokim, a także dzieciom i młodzieży z upośledzeniem umysłowym z niepełnosprawnościami sprzężonymi realizację, odpowiednio, obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązku szkolnego i obowiązku nauki,
•    placówki zapewniające opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania,
•    zakłady kształcenia i placówki doskonalenia nauczycieli,
•    biblioteki pedagogiczne,
•    kolegia pracowników służb społecznych.


Od podatku VAT zwolnione są również usługi w zakresie kształcenia na poziomie wyższym świadczone przez uczelnie, jednostki naukowe PAN oraz jednostki badawczo-rozwojowe. Zwolnieniem objęte są także usługi prywatnego nauczania na poziomie przedszkolnym, podstawowym, gimnazjalnym, ponadgimnazjalnym i wyższym świadczone przez nauczycieli.

Identyczne zwolnienie przewidziane zostało dla usług kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego prowadzonych w formach i na zasadach przewidzianych w odrębnych przepisach. W tym przypadku Ministerstwo Finansów podkreśla, że dla oceny, czy określone usługi będą korzystały ze zwolnienia, konieczne jest stwierdzenie, czy mamy do czynienia z usługami kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego oraz czy są one prowadzone w formach i na zasadach przewidzianych w odrębnych przepisach. Tylko spełnienie obydwu warunków łącznie pozwala zakwalifikować dane usługi do kręgu korzystających ze zwolnienia. Na tej podstawie zaliczyć do nich można m.in.:
•    szkolenie z zakresu bhp, adresowane zarówno do pracodawcy, pracowników służby bhp, instruktorów i wykładowców tej tematyki, jak i pozostałych pracowników, którzy na podstawie przepisów kodeksu pracy mają obowiązek takie przeszkolenie odbyć;
•    świadczone przez właściwe organy usługi w zakresie przekwalifikowania zawodowego dla byłych żołnierzy zawodowych zwolnionych z zawodowej służby wojskowej z powodu ustalenia przez wojskową komisję lekarską niezdolności do pełnienia zawodowej służby wojskowej wskutek wypadku pozostającego w związku z pełnieniem czynnej służby wojskowej albo choroby powstałej w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby wojskowej albo pełniących zawodową służbę wojskową co najmniej cztery lata;
•    świadczone żołnierzom zawodowym przez właściwe organy usługi w zakresie przekwalifikowania zawodowego (dla pełniących zawodową służbę wojskową przez co najmniej cztery lata, na dwa lata przed zwolnieniem z zawodowej służby wojskowej);
•    świadczone przez właściwe organy usługi w zakresie przekwalifikowania zawodowego dla małżonka oraz dzieci pozostających na utrzymaniu żołnierza zawodowego, który zginął lub poniósł śmierć w związku z wykonywaniem zadań służbowych, albo też zmarł w okresie trzech lat po zwolnieniu z zawodowej służby wojskowej w następstwie wypadku lub choroby pozostającej w związku z wykonywaniem zadań służbowych;
•    zdobywanie kwalifikacji zawodowych w szkole pielęgniarskiej i szkole położnych;
•    szkolenie osób ubiegających się o wydanie prawa jazdy kategorii B, C, D i E; zadaniem Ministerstwa Finansów w przypadku trzech ostatnich kategorii prawa jazdy nie ma wątpliwości co do okoliczności, że mieszczą się one w usługach kształcenia zawodowego; posiadanie prawa jazdy kategorii B jest obecnie, zdaniem Ministerstwa, jednym z podstawowych wymogów stawianych kandydatom do pracy na różne stanowiska, wobec czego zaliczenie takiego szkolenia do usług kształcenia zawodowego również nie powinno budzić kontrowersji; nie ma natomiast podstaw do zakwalifikowania  do usług kształcenia zawodowego szkolenia dla osób ubiegających się o wydania prawa jazdy kategorii A;
•    kwalifikację wstępną i kwalifikację wstępną przyśpieszoną dla kierowcy, uzyskiwaną w celu wykonywania przewozu drogowego, obejmującą zajęcia teoretyczne i praktyczne oraz testy kwalifikacyjne;
•    szkolenie okresowe kierowcy posiadającego kwalifikacje do wykonywania przewozu drogowego, odbywane co pięć lat (począwszy od dnia uzyskania świadectwa kwalifikacji zawodowej poświadczającego uzyskanie kwalifikacji), w formie kursu okresowego lub cyklu zajęć rozłożonych w okresie pięciu lat, obejmującego program kursu okresowego.

Zwolnione od podatku VAT są również usługi kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego finansowane w całości ze środków publicznych, a także usługi kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych świadczone przez placówki kształcenia ustawicznego, placówki kształcenia praktycznego, ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego, które uzyskały akredytację stanowiącą potwierdzenie spełniania określonych wymogów i zapewniania wysokiej jakości prowadzonego kształcenia. W tym ostatnim wypadku ze zwolnienia korzystają wyłącznie usługi objęte akredytacją.

Ustawa o podatku od towarów i usług  zwalnia od podatku VAT także usługi nauczania języków obcych świadczone w innych formach niż wskazane powyżej.


Podstawa prawna:

1.    Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług  Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.
2.    Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty  tekst jedn. Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.
3.    Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r.  Kodeks pracy  tekst jedn. Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.
4.    Ustawa z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych  tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 593 z późn. zm.
5.    Ustawa z dnia 5 lipca 1996 r. o zawodach pielęgniarki i położnej  tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1217 z późn. zm.
6.    Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r.  Prawo o ruchu drogowym  tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908 z późn. zm.
7.    Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym  tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 125, poz. 874 z późn. zm.