Prawo finansowe

Metoda kasowa

Mały podatnik, zobowiązany do odprowadzenia podatku VAT, może skorzystać ze szczególnego sposobu ustalania momentu powstania obowiązku podatkowego, czyli z tak zwanej metody kasowej.

Małym podatnikiem podatku VAT jest podmiot, u którego wartość sprzedaży (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 1,2 tys. euro. W przypadku podmiotu prowadzącego przedsiębiorstwo maklerskie, zarządzającego funduszami powierniczymi, będącego agentem, zleceniobiorcą lub inną osobą świadczącą usługi o podobnym charakterze, z wyjątkiem komisu, małym podatnikiem jest ten, u którego kwota prowizji lub innych postaci wynagrodzenia za wykonane usługi (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 45 tys. euro.

Zgodnie z ogólnymi zasadami obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi albo też wystawienia faktury.

W przypadku metody kasowej obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uregulowania całości lub części należności przez nabywcę lub usługobiorcę. Co istotne, obowiązek podatkowy nie może w tym wypadku powstać później niż 90. dnia, licząc do dnia wydania towaru lub wykonania usługi.  Jeżeli więc należność lub jej część nie zostanie uregulowana do tego właśnie dnia, obowiązek podatkowy tak czy inaczej powstaje najpóźniej w tym właśnie dniu.

Przez uregulowanie należności należy rozumieć dokonanie przez dłużnika zapłaty, czy to w formie gotówkowej, czy bezgotówkowej; moment otrzymania należności przez wierzyciela nie będzie miał w tym wypadku znaczenia. Przy płatności przelewem istotny będzie moment obciążenia rachunku dłużnika; z tą bowiem chwilą, a nie z chwilą uznania kwoty przelewu na rachunku wierzyciela, powstanie obowiązek podatkowy małego podatnika.

Aby móc skorzystać z tej metody rozliczenia podatnik musi do końca miesiąca poprzedzającego okres, za który będzie stosował tą metodę, zawiadomić o tym fakcie na piśmie naczelnika urzędu skarbowego. Prawidłowe dokonanie zawiadomienia skutkuje możliwością korzystania z metody kasowej od pierwszego dnia okresu wskazanego w zawiadomieniu (organ podatkowy nie wydaje w tym wypadku żadnego pozwolenia czy zgody na stosowanie metody  przyjmuje tylko zawiadomienie).

Zanim podatnik zdecyduje się na zastosowanie metody kasowej, musi rozważyć okoliczność, że będzie związany swoim wyborem przez kolejne 4 okresy rozliczeniowe (czyli przez 12 miesięcy). Jeżeli taki sposób rozliczania nie będzie mu odpowiadał, decyzję o rezygnacji z metody kasowej będzie mógł podjąć dopiero po upływie pierwszych 12 miesięcy korzystania z niej. Po tym okresie powrót do ogólnych zasad ustalania momentu powstania obowiązku podatkowego będzie możliwy w każdym czasie. W tym celu do końca kwartału, w którym stosowana była metoda kasowa, należy do urzędu skarbowego złożyć stosowne zawiadomienie. Ogólne zasady zaczną obowiązywać podatnika z początkiem następnego kwartału.

Powyższe zasady nie oznaczają jednak, że w okresie 12 miesięcy nie można utracić prawa do korzystania z metody kasowej, na przykład poprzez utratę statusu małego podatnika.

Mały podatnik, który decyduje się na metodę kasową jest zobowiązany do składania deklaracji za okresy kwartalne (traci tym samym możliwość wyboru okresów rozliczeniowych). Deklarację składa się i uiszcza stosowny podatek do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym kwartale.
Wybór metody kasowej nie wyłącza stosowania przepisów dotyczących szczególnego momentu powstania obowiązku podatkowego.

Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług  Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.