Pracownik, który wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych ze swej winy wyrządził pracodawcy szkodę, ponosi odpowiedzialność materialną według zasad określonych w kodeksie pracy. Oznacza to, że pracownik nie może ponosić odpowiedzialności w oparciu o inne regulacje np. umowy, kodeks cywilny – zarówno w zakresie wysokości odszkodowania jak i zasad odpowiedzialności. 

 

Pracownik ponosi odpowiedzialność za szkodę w granicach rzeczywistej straty poniesionej przez pracodawcę i tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego wynikła szkoda. Odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną pracodawcy podlega każdy pracownik. Odpowiedzialność jest oparta na zasadzie winy. 

 

Pracownik może wyrządzić szkodę z winy umyślnej wówczas ma obowiązek naprawienia szkody do pełnej wysokości. W sytuacji wyrządzenia szkody z winy nieumyślnej odszkodowanie ustala się w wysokości wyrządzonej szkody, jednak nie wyższej niż kwota trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody. 

 

Pracownik, któremu powierzono z obowiązkiem zwrotu albo do wyliczenia się: pieniądze, papiery wartościowe lub kosztowności, narzędzia i instrumenty lub podobne przedmioty, a także środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze odpowiada w pełnej wysokości za szkodę powstałą w tym mieniu. Pracownik odpowiada w pełnej wysokości również za szkodę w mieniu innym niż wymienione powyżej, powierzonym mu z obowiązkiem zwrotu albo do wyliczenia się. W przypadku powierzenia mienia pracownik ponosi odpowiedzialność w pełnej wysokości  za szkodę powstałą w tym mieniu niezależnie od tego czy wina jest umyślna czy też nieumyślna.

 

Jak wskazuje wyrok SN z dnia 07.03.2001 r., ( I PKN 288/00, OSNP 2002/23/570 ) pracownik może uwolnić się od odpowiedzialności za szkodę w mieniu powierzonym jeżeli udowodni, bądź wykaże z wysokim prawdopodobieństwem, że szkoda powstała na skutek zdarzeń od niego niezależnych.

 

Natomiast za szkodę w mieniu powierzonym z obowiązkiem zwrotu albo do wyliczenia się powstałą wskutek kradzieży przez nieznanych sprawców, pracownik ponosi odpowiedzialność w takim zakresie, w jakim można mu zarzucić niewykonanie lub nienależyte wykonanie obowiązku pieczy. ( wyrok SN z dnia 09.05.2000 r., I PKN 621/99, OSNP 2001/20/612 ).