Wprawdzie o potrzebie udzielenia nauczycielowi urlopu dla poratowania zdrowia orzeka lekarz ubezpieczenia zdrowotnego leczący nauczyciela, jednak badania kontrolne, na jakie kieruje dyrektor placówki pod koniec urlopu w celu stwierdzenia braku przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku, wykonywane są zgodnie z art. 229 kodeksu pracy oraz rozporządzeniem w sprawie przeprowadzenia badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych dla celów przewidzianych w Kodeksie pracy.

 

Lekarz ubezpieczenia zdrowotnego, pod którego opieką znajduje się nauczyciel, ma upoważnienie wyłącznie do orzekania o potrzebie udzielenia urlopu dla poratowania zdrowia oraz o wymiarze tego urlopu. Badania wstępne, okresowe i kontrolne pracowników oraz inne świadczenia zdrowotne, o których mowa powyżej, wykonywane są przez lekarzy posiadających w tym zakresie specjalne uprawnienia, spełniających dodatkowe wymagania kwalifikacyjne. Wszelkie niezbędne badania wykonywane są na podstawie umowy zawartej przez pracodawcę z podstawową jednostką służby medycyny pracy. Oznacza to, że w takim wypadku pracodawca powinien honorować wyłącznie orzeczenia wydane przez uprawniony do tego podmiot, z którym łączy go odpowiednia umowa. Wydanie orzeczenia w warunkach opisanych w pytaniu nie czyni zadość opisanym powyżej wymogom ustawowym i tym samym nie stanowi podstawy dopuszczenia do pracy.

 

Obowiązek ponoszenia kosztów takich badań spoczywa na pracodawcy. Dotyczy to jednak wyłącznie badań przeprowadzonych na zasadach i w warunkach przedstawionych powyżej.

Pracodawca nie jest zatem zobowiązany do zwrotu kosztów badań przeprowadzonych przez nauczyciela na własną rękę. Nie powinien również dopuszczać nauczyciela do pracy, gdyż w świetle obowiązujących regulacji nie posiada on aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku. Naruszając zakaz wyrażony w art. 229 § 4 k.p., pracodawca naraża się na szereg negatywnych konsekwencji.

 

Zaświadczenie o zdolności do pracy wydane przez lekarza, który nie ma uprawnień do wykonywania profilaktycznych badań lekarskich pracowników, należy uznać za oczywiście błędne. W konsekwencji może ono zostać uznane za przyczynę zewnętrzną ewentualnego wypadku przy pracy. Nastąpiło bowiem naruszenie zakazu dopuszczania do pracy pracownika nie posiadającego ważnego orzeczenia o zdolności do pracy. Taki tok rozumowania należy przyjąć, mając na uwadze wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 lutego 2006 r. (I UK 192/05). Sędziowie wskazali wówczas, że w związku z ustanowionym w art. 229 § 4 k.p. zakazem dopuszczania pracownika do pracy bez aktualnego orzeczenia lekarskiego za zewnętrzną przyczynę wypadku można przyjąć dopuszczenie do pracy bez przeprowadzenia badań kontrolnych lub na podstawie orzeczenia lekarskiego wydanego po upływie terminu obowiązującego do przeprowadzenia tych badań albo w przypadku oczywistej błędności tego orzeczenia. Oczywistą wadliwość zaświadczenia można stwierdzić tylko wówczas, gdy łatwo dostrzec jego wady lub braki, bez wnikania w zawartą w nim, zastrzeżoną dla lekarzy ocenę merytoryczną.